Open Call: Wie wil er weven met metaal?

Met de open call die het TextielLab net heeft gelanceerd, start een nieuwe fase van het R&D-weefprogramma. Het lab roept ervaren ontwerpers op een voorstel te doen voor een project op de computergestuurde jacquardmachine met metalen ketting.

Er is al veel geschreven over het R&D-programma weven, dat in 2021 van start ging en vorig jaar bekroond werd met een primeur om trots op te zijn: de eerste machinaal vervaardigde jacquardweefsels van 100 procent metaal. Wat begon als een onderzoek naar het weven van zelfdragende constructies met de ontwerpers van DRIFT, ontwikkelde zich gaandeweg tot een ontdekkingsreis op het gebied van weven met metaal. Met een handmatig aangeknoopte aluminium ketting – eerst op de TC2 en daarna op de Dornier jacquardweefmachine van 170 cm breed – is een reeks stalen gemaakt die tot de verbeelding spreekt. Daarmee is het moment aangebroken om meer ontwerpers bij het ontwikkelingsproces te betrekken.

 

Zo open mogelijk

Weleens gedacht aan een buitengordijn dat de zonsondergang vangt en weerspiegelt? Een hekwerk met een ingeweven patroon waar de wind mee lijkt te spelen? Een fijnmazige metalen sculptuur die zich met de hand in een vorm laat drukken? Of een geweven metalen gevel? Het R&D-team kijkt ernaar uit de dromen van ontwerpers, kunstenaars en architecten te ontvangen bij de aftrap van deze nieuwe onderzoeksperiode. “We hebben de open call bewust zo open mogelijk gehouden,” zegt projectmanager Noortje van den Elzen. “Wij kunnen vanuit het lab de techniek aanreiken, het is ons gelukt om aluminium op de machine onder de knie te krijgen. Nu is de vraag waarvoor dit interessant is. Qua ontwerp willen we zo min mogelijk sturen, ook om onze eigen blinde vlekken uit te sluiten. Ik hoop dat er aanvragen binnenkomen voor toepassingen waar we zelf nog niet aan gedacht hebben. Dat kan een onderzoeksopdracht zijn maar ook een product of toepassing.”

 

Brainstorms

Na de zomer worden er drie projecten geselecteerd op basis van criteria als het innovatiegehalte en de potentie voor doorontwikkeling in de toekomst. Maar het moet ook haalbaar zijn binnen de beschikbare tijd: de winnaars krijgen rond de zomer van 2026 ongeveer een maand de tijd om in het lab te gaan experimenteren met metaaldraad, samen met de garenexpert, productontwikkelaars en wevers. Wat voor metaal dat precies wordt, ligt nog niet vast. Vorig jaar is er op de Dornier-machine gewerkt op een ketting van aluminium, nu wordt een ander metaal overwogen. Dat is een van de onderwerpen waar in aanloop naar de open call uitgebreid over gebrainstormd is met een groep ontwerpers, die hun sporen verdiend hebben op het gebied van gigantische gordijnen, semi-transparante scheidingswanden, 3D-geweven vormen, en innovatief gebruik van materialen. In een aantal sessies schoven verschillende ontwerpers aan, van Petra Blaisse (Inside Outside) tot Fransje Gimbrère of Milou Voorwinden.

 

Hard en zacht

“In die sessies ging het onder andere over de magie van het contrast tussen hard en zacht,” aldus Van den Elzen. De stalen op tafel lieten zien dat het aluminium weefsel het licht prachtig weerkaatst en een zachte uitstraling heeft. Maar omdat aluminium op de machine bleek te breken bij het maken van dichte weefsels, werd het aantal inslagdraden gehalveerd tot tien draden per centimeter – toen lukte het wel. Daardoor werd het resultaat mooi luchtig en soepel, maar minder stevig dan gehoopt. “In deze nieuwe ronde zou men liefst de sprankelende esthetiek van een licht materiaal als aluminium willen combineren met de kracht en het gewicht van een zwaarder, robuust materiaal als rvs,” zegt Van den Elzen.

 

Smelten en walsen

Een ander onderwerp aan de brainstormtafel was de afwerking. Van den Elzen: “Metalen uiteindjes zijn net mesjes. Die kun je niet omzomen of locken op de naaimachine. Gaan we ze dan smelten, omvouwen, een coating geven? Bovendien blijkt aluminium op te krullen als het van de machine komt, dat moet je nog walsen om het plat te krijgen. En hoe kun je het een kleur geven? Dat zijn allemaal nog open vragen. We gaan dan ook op zoek naar kennispartners die aan dit onderzoek mee willen doen, met name wat betreft die afwerking. We willen graag met bedrijven met verschillende expertises samenwerken.”

 

Ervaring

Een van de voorwaarden voor deelname aan de open call is minimaal vijf jaar werkervaring als ontwerper, kunstenaar of architect. “We kiezen bewust voor makers met ervaring op het gebied van complexe processen, dit is geen project voor net afgestudeerde ontwerpers,” zegt Van den Elzen. “Maar we willen de laatste wel de kans geven ook met de metalen ketting te werken. Het lijkt mij bijvoorbeeld een interessant onderzoek voor een stage of afstudeerproject.”

 

Wie haakt aan

Op 29 augustus sluit de aanvraagtermijn voor deelname aan de open call. “Ik ben ontzettend benieuwd uit welke hoek die aanvragen zullen komen en wat voor ideeën er leven,” zegt Van den Elzen. “Wat gebeurt er in het hoofd van ontwerpers nu weven met metaal binnen handbereik is? We bieden ze de kans om samen met een team van experts iets heel unieks te komen doen, het kan nog nergens anders. Wie haakt hierop aan?”

 

Wil jij volgende zomer weven met metaal? Dien uiterlijk 29 augustus een projectvoorstel in via onze open call

 

Tekst door Willemijn de Jonge