Superfolds / archifolds

Sinds 2013 werkt ontwerper Samira Boon samen met het TextielLab aan de ontwikkeling van textiele structuren, geïnspireerd op de Japanse papiervouwkunst origami. Wat begon als een collectieopdracht groeide uiteindelijk uit tot ‘Super Folds’: complexe, zelfvouwende textielen, geproduceerd door een zorgvuldig samengestelde combinatie van garen en weeftechniek. Zodra het textiel van het weefgetouw wordt gehaald, neemt het de vooraf geprogrammeerde vouwen aan, waardoor een driedimensionale structuur ontstaat.

De resultaten van de eerste opdracht waren zo veelbelovend dat er een gezamenlijk onderzoeksproject werd gestart binnen het ‘Building with Textiles’ R&D-programma om het concept verder te verkennen. Het doel is om de huidige ‘Super Folds’-prototypes op grotere schaal te produceren en herhaalbare ruimteverdelers te ontwikkelen die flexibel ruimtes kunnen definiëren en tegelijkertijd de akoestiek verbeteren. De uitdaging ligt in het creëren van een lichtgewicht geweven 3D-structuur, waarbij de vlakke delen stevig blijven en de vouwen flexibel en strak. Daarnaast wordt gezocht naar een alternatief voor het elastaan dat momenteel in de inslag wordt gebruikt, aangezien dit een beperkte levensduur heeft.

De eerste ‘Archi Folds’ werden geïntegreerd in Theaters Tilburg, dat op zoek was naar een dynamische, flexibele ontwerpoplossing voor de Audax-zaal. De ‘Archi Folds’ functioneren als ruimteverdelers en kunnen naar behoefte worden gevouwen en ontvouwd, waardoor de grootte, sfeer, perspectief en akoestiek van de ruimte worden aangepast.

Het onderzoek begon met een analyse van twee reeds ontwikkelde vouwstructuren: de ‘Miura Fold’ en de ‘Yoshimura Fold’. De ‘Miura Fold’, een regelmatig patroon van vouwen, bleek bijzonder interessant voor ruimtelijke toepassingen. Diverse proefmodellen werden vervaardigd. De meest succesvolle test bestond uit een stijve monofilament schering en een elastische monofilament inslag, wat resulteerde in een lichtgewicht textiel met stevige vlakke delen en elastische vouwen.

Dit was de eerste keer dat het TextielLab een monofilament schering gebruikte, waardoor externe specialisten werden ingeschakeld voor het opspannen en knopen van de schering. Vervolgens werd de nieuwe schering door de wever ingelegd. Om de beste combinatie van schering en inslag te vinden, werden verschillende garens en vouwtechnieken getest. Naast het technische onderzoek werd ook gekeken naar visuele effecten. Functionele garens zoals monofilament en fusible bonding yarn zijn transparant, wit of grijs, wat een technische uitstraling geeft. Materialen zoals mohair, acryl of papier (raffia) bieden een breder kleurenspectrum en rijkere textuur.

De twee meest veelbelovende proefmodellen werden opgeschaald naar een lengte van 12 meter en een breedte van 1,70 meter – de maximale breedte van het weefgetouw.