MUSEUMCOLLECTIE

Vormgeving, kunst en erfgoed

Het TextielMuseum beheert een gemeentelijke collectie van meer dan 18.000 werken op het gebied van textielvormgeving, beeldende kunst en industrieel erfgoed. De meeste zijn te vinden in de database ‘Collectie Online’ waarin je op verschillende ingangen en thema’s kunt zoeken.

Jaarlijks maakt het team van conservatoren, ondersteund door een externe adviseur op het gebied van culturele diversiteit en de productontwikkelaars van het TextielLab een keuze voor nieuwe aankopen. Het bezoek aan kunst- en designbeurzen, tentoonstellingen, ateliers en studio’s van kunstenaars en vormgevers die werkzaam zijn in het TextielLab vormen de basis voor de aankooplijst. De focus ligt daarbij op Nederland en sinds kort ook op internationale kunstenaars en ontwerpers die gevestigd zijn in het Koninkrijk der Nederlanden. Design en kunst worden op kleine schaal ook Europees of internationaal aangekocht. Ook door collectieopdrachten te verstrekken aan kunstenaars en ontwerpers houdt het TextielMuseum de collectie kunst en vormgeving actueel.

Duurzaam en inclusief
Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke aandachtspunten voor de programmering, het collectiebeleid van het museum en ook de R&D-doelen van het TextielLab. Daarnaast streeft het museum in de toekomst naar een sociaal en cultureel inclusiever aankoop- en collectieopdrachtenbeleid en zullen in het verlengde daarvan ook vraagstukken als het koloniale verleden en de meerstemmigheid van verhalen over het collectieve verleden meer ruimte te krijgen. Ook bestaande thematische lijnen rondom identiteits- en gendernoties worden geactualiseerd. Op deze manier hopen we in de collectie meer perspectieven op te nemen die herkenbaar zijn voor een pluriforme groep van makers en bezoekers.

Collectie textielvormgeving
De collectie textielvormgeving geeft een beeld van het gebruikstextiel dat vanaf 1880 tot heden door in Nederland gevestigde ontwerpers en kunstenaars is gemaakt: theedoeken, tafellakens, vloerkleden, interieurstoffen en -objecten. Historische voorbeelden zijn de bekende AaBe-dekens en de Ploegstoffen uit de jaren 50, damasten tafelkleden van Chris Lebeau, Art Nouveau-batiks, Amsterdamse School-tapijten. Maar de collectie omvat ook moderne interieurstoffen en gebruiksvoorwerpen, zoals autonoom en industrieel werk van topontwerpers als Gijs Bakker, Hella Jongerius, Jaime Hayon, Bertjan Pot, Scholten & Baijings, Kiki van Eijk, Studio Job, Claudy Jongstra en Christien Meindertsma, denk ook aan iconen zoals de Knotted Chair van Marcel Wanders, de Voddenstoel van Tejo Remy en de Ballroom lamp van Gijs Bakker. Binnen de interieurvormgeving ligt de focus op makers die op vernieuwende wijze omgaan met vorm, materiaal en techniek. Daarnaast heeft de collectie een speciale focus op cross-overs of ‘brugstukken’, objecten die zich bewegen tussen disciplines als design en mode of kunst en design, zoals we dat zien in het werk van makers als Bart Hess en Studio Drift.  

De relatief kleine modecollectie van het TextielMuseum, opgebouwd sinds 2008, richt zich met name op werk dat is ontwikkeld in het TextielLab, zoals de jurken van Jan Taminiau of Winde Rienstra. In de komende jaren zal de focus daarnaast gaan liggen op interdisciplinaire vormen: mode en accessoires met een sculpturale kwaliteit, bij voorkeur in het TextielLab vervaardigd, en cross-overs tussen kunst en mode in de vorm van kostuumsculpturen. Daarnaast heeft kritisch commentaar op de mode-industrie in het kunst- en designveld onze aandacht. Uit recente modeaankopen zoals de innovatieve jurken van Jef Montes of de kleurrijke, activistische mode van Yamuna Forzani blijkt ook de focus op innovatie, duurzaamheid en de meerstemmigheid van verhalen.

Collectie beeldende kunst
De collectie beeldende kunst kent een aantal ‘groepen’: hedendaagse kunst (bijvoorbeeld van Jennifer Tee, Maria Roosen, Eylem Aladogan, Koen Taselaar en Suzanne Khalil Yusef), kunst uit de periode 1960-1985 (bijvoorbeeld Desirée Scholten-Van der Rivière, Herman Scholten, Cornelis Rogge, Ria van Eyk, Harry Boom, Anna, Lam de Wolf en Marian Bijlenga), draagbare objecten en sieraden van textiel (Lam de Wolf, Felieke van der Leest, Célio Braga, Beppe Kessler) en textielkunst uit de periode 1910-1960 (Christine van Zeegen, Ragnhild D’Ailly). Voor al deze collectieonderdelen worden nieuwe aanwinsten gedaan. Voor de hedendaagse kunst gebeurt dit veelal via collectieopdrachten uitgevoerd in het TextielLab. De collectie beslaat hiermee zowel de uitgesproken ‘fiber arts’ als het werk van makers die ook in uiteenlopende andere media werken. 

In de laatste jaren zijn we ons meer gaan oriënteren op media-overschrijdende praktijken, waarbij textiel wel een thema of verbindende factor is, maar niet per se het (enige) medium. Zo hebben we ook enkele videowerken in de collectie en kochten we in 2020 een performance met bijpassende textiele attributen/sculpturen van Mercedes Azpilicueta aan en werk van de jonge kunstenaar Ada M. Patterson.

Collectieopdrachtenbeleid 
Sinds eind jaren 1990 nodigt het TextielMuseum kunstenaars en vormgevers uit om werk voor de collectie te ontwikkelen, merendeels vervaardigd op de (computergestuurde) machines van het TextielLab. Soms gaan deze opdrachten ook gepaard met specifieke inhoudelijke of technische vraagstukken of vormt de museumcollectie het uitgangspunt. Daarbij biedt onze collectie kunst en vormgeving, de sample studio weven en de geplande sample studio breien en onze uitgebreide bibliotheekcollectie inspiratie en verdieping.  

Van Peter Struycken en Rafael Rozendaal tot Patricia Kaersenhout, Melanie Bonajo en Geo Wyeth, en vormgevers als Formafantasma, Kiki van Eijk en Lenneke Langenhuijsen: collectieopdrachten worden gegeven aan gevestigde kunstenaars en ontwerpers en aan jong talent, met het doel hen uit te dagen om onderzoek te doen en te experimenteren.

Industrieel erfgoed 
De collectie industrieel erfgoed bestaat uit twee delen. In de subcollectie industriële cultuur worden voorwerpen verzameld die een beeld geven van de Nederlandse textielindustrie vanaf circa 1860. Deze verzameling bevat indrukwekkende vaandels van textielvakbonden, portretten van fabrikanten, stakingspamfletten, een prikklok uit de textielfabriek en een prachtige houten sculptuur van Sint Severus, de patroon van de wevers. 

De subcollectie textieltechniek bestaat uit grondstoffen, halffabricaten, producten, gereedschappen, werktuigen en machines die het proces van grondstof tot eindproduct in beeld brengen. De objecten zijn vervaardigd in 19de, 20ste, en 21ste eeuw. De industrialisering van Nederland wordt duidelijk: van de thuiswevers met handweefgetouwen naar de grote fabrieken met honderden door stoomkracht aangedreven machines tot de gespecialiseerde bedrijven van vandaag met computergestuurde apparatuur. 

Vragen over de collectie
Vragen van makers aan de conservatoren kunnen altijd gesteld worden via het adres info@textielmuseum.nl. Gezien de hoeveelheid van vragen over tentoonstellingsmogelijkheden zal het conservatorenteam bij interesse contact opnemen. Uiteraard zullen wij als kennis-en expertise-instituut op het gebied van textiel alle kennisvragen proberen te beantwoorden.