Sinds 21 mei is in het TextielMuseum de tweede editie van Makersgeheimen te zien. Daarin worden bezoekers weer meegenomen in de maakprocessen van ontwerpers en kunstenaars die het afgelopen jaar met verschillende productontwikkelaars in het TextielLab hebben samengewerkt. Rondbreispecialist Mathilde Vandenbussche vertelt hoe die processen hemelsbreed van elkaar kunnen verschillen: zij begeleidde de tentoongestelde projecten van Raw Color en Yamuna Forzani.
In het TextielLab is de rondbreimachine het domein van productontwikkelaar Mathilde Vandenbussche. Op deze machine met 1680 naalden in een cirkel naast elkaar kunnen enorme lappen worden gebreid die qua beeld en kleur toch bijzonder gedetailleerd zijn. Ze komen als gigantische ‘sokken’ van de machine, die na openknippen een breisel van twee meter lang kunnen opleveren. “Ik heb als textielontwerper een fascinatie voor zowel breien als tekenen,” vertelt Vandenbussche. “Die twee komen op de rondbreimachine perfect samen.”
Opwarming van de aarde
Op deze nieuwe editie van Makersgeheimen wordt het proces getoond van twee rondbreiprojecten die Vandenbussche in het lab begeleidde, waarbij zij twee totaal verschillende benaderingen vertaalde naar een programma voor de machine. Zo werkte ze met Daniera ter Haar en Christoph Brach van Raw Color aan drie nieuwe dekens voor de serie Temperature Textiles: Temperature Blanket, Emission Blanket en Sea Level Blanket. De dekens, bedoeld om de gebruiker warm te houden, laten zien hoe de aarde juist té warm wordt. De zorgvuldig ingebreide tabellen en grafieken gaan over de effecten van global warming.
De rondgebreide Temperature Blanket van Raw Color
Pixel voor pixel
De Temperature Blanket, die op het podium aan het eind van de expositie te zien is, toont bijvoorbeeld hoe de temperatuur op aarde de afgelopen 2000 jaar is gestegen, maar ook hoe dat per per land verschilt. In Nederland zitten we bijvoorbeeld al rond de +2,0 graden; in Chili is het +0,7 graden. De cijfers van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) worden nauwkeurig gevolgd, wat een grote uitdaging vormde voor het maakproces. Vandenbussche: “Daniera en Christoph zijn grafisch ontwerpers, breien was voor hen relatief nieuw. Zij hadden de beelden al helemaal van te voren uitgewerkt met het idee ze pixel voor pixel te vertalen waren in het breiwerk. Maar dat is technisch niet haalbaar. Het was een flinke uitdaging om alle data correct om te zetten van papier naar breiwerk op zo’n manier dat de dekens ook nog reproduceerbaar zijn.”
Dubbeldoektechniek
De dekens zijn gemaakt met een dubbeldoeks- of ‘double jersey’-techniek. Daarbij worden tegelijkertijd twee lagen gebreid, met daartussen een vuldraad, die zich opblaast als je er een stoomstrijkijzer overheen haalt. Door de twee lagen aan elkaar te verbinden op uitgekiende punten, ontstaat een patroon met blaasjes of bollingen. “Het was voor mij nieuw om met ontwerpers te werken die zo precies in hun hoofd hebben hoe ze het willen, tot op de bindingen aan toe. En dan is Raw Color natuurlijk ook nog van de kleur. Het mengen van kleuren met inkt op papier is ook iets totaal anders dan het mengen van garens. Dus ook daar moesten flinke vertaalslagen gemaakt worden. Ik vond het spannend om dat voor elkaar te krijgen, maar de energie die we er samen in hebben gestoken, was het waard: de feiten en cijfers op de dekens kloppen, en de texturen en kleuren zijn ook goed geworden.”
Mathilde Vandenbussche en Yamuna Forzani aan het werk in het lab. Foto: Tommy de Lange.
Ballroomscene
Diezelfde dubbeldoekstechniek werd toegepast in het project met Yamuna Forzani, maar de werkwijze was compleet anders. Vandenbussche beschrijft de samenwerking als intuïtief experimenteren. “Yamuna gaat heel snel, zij laat dingen gebeuren in een spontane flow en kan ze ook weer makkelijk loslaten om naar het volgende te gaan. Het is heel verleidelijk daarin mee te gaan, soms moest ik mezelf dwingen om op de rem te trappen omwille van de verdieping.”
Forzani, die opereert op het snijvlak van kunst, mode, fotografie en performance art, baseert haar breiwerk op foto’s. Flamboyante en sensuele taferelen uit de ballroom en vogueing scene vormen het uitgangspunt voor kleurrijke opdikkende kleden en volumineuze jassen.
Vallende steken
Voor dit samenwerkingsproject lieten ze alle conventies los en zijn ze volop gaan experimenteren met de machine en de garens om te kijken wat er allemaal kon qua toepassing en volume.
“We hebben de techniek, die oorspronkelijk uit de matrassenindustrie komt, totaal uit zijn context getrokken en ook technisch iets gedaan wat onmogelijk leek. We hebben de bindingslijnen bijvoorbeeld veel dikker gemaakt dan wat in de industrie zou gebeuren. Yamuna heeft die bindingen met de computermuis intuïtief op mijn programma getekend. Normaliter zou je dat precies willen uitpunten, maar door het de kunstenaar op haar eigen manier te laten doen, werd het resultaat heel vrij en open. Dat er dan soms gaten in het breisel vallen of dingen mislukken hoort erbij, dat vond Yamuna niet erg, daar kon ze ook wel weer wat mee.”
Makersgeheimen #2 is te zien tot en met 4 juni 2023.
