Elmo Mistiaen is al van jongs af aan gefascineerd door insecten: “Ik zag ze als aliens die tussen ons leven.” Tijdens zijn studie Business Engineering aan de Vrije Universiteit Brussel, bleef hij in zijn vrije tijd spelen met die verbeelding. Hij begon microscopische organische vormen met behulp van AI te vergroten naar menselijke schaal en ze te assimileren in fictieve body pieces. De ontwerper in hem kreeg de overhand: sinds zijn afstuderen werkt hij aan een digitale fantasywereld, waarin hij de grens tussen mens en natuur laat vervagen.

Symbiose

Mistiaens creaties voorzien de mens van vervreemdende vormen, texturen en tools uit de insectenwereld: “Ik ben uit op de symbiose tussen die twee. Wat als wandelaars een organische rugzak hebben waar vleugels uitgroeien? Of als je een soort biomembraan draagt als tweede huid, die je beschermt tegen gevaarlijke invloeden van buitenaf? Hadden we onder andere omstandigheden ook op die manier kunnen evolueren?”

De werelden die Mistiaen bouwt, bestaan – op zijn sieradenlijn Miosis na – enkel op het scherm. Althans, tot nu toe. In het TextielLab wordt nu volop geëxperimenteerd met het tastbaar maken van die digitale creaties. Binnen het R&D-programma vormbreien heeft Mistiaen een jaar de tijd gekregen om zijn beelden samen met productontwikkelaar Sarena Huizinga te vertalen naar 3D-gebreide body art. Daarin werken de twee op een bijzondere manier samen.

Onmogelijke breisels

Hoe levensecht de kledingstukken op zijn beelden er ook uitzien, Mistiaen heeft in de analoge wereld nog nooit met textiel gewerkt. Aan Huizinga de uitdaging om op basis van een AI-foto programma’s te schrijven voor de breimachines. “Wat je op de foto’s ziet lijkt echt gebreid,” aldus Huizinga, “maar dat is het niet. Veel van wat je ziet is eigenlijk onmogelijk. Dat inspireert mij heel erg, het vraagt om een totaal andere manier van denken.” In dit R&D-traject is veel tijd is gereserveerd voor experimenteren, wat Huizinga de ruimte geeft om de diepte in te gaan. Sinds februari dit jaar maakt zij met regelmaat nieuwe samples, waarbij zij de grenzen van de machines verkent en kijkt hoe het nog driedimensionaler kan.

Elmo Mistiaen en productontwikkelaar Sarena Huizinga in het TextielLab. Foto: Josefina Eikenaar

Kunstmatige evolutie

De samples zijn overigens niet alleen gebaseerd op insecten, maar op veel meer fascinerende vormen uit de natuur, onder andere uit de onderwaterwereld. In het ‘Bazen-hok’ op de kop van het lab staat een doos vol oranje-roze stalen met schubben, lobben, knobbels en ribbels, die gemaakt zijn naar aanleiding van de eerste beelden. Mistiaen fotografeert die stalen weer, importeert ze in zijn AI-tool en laat ze in de digitale wereld in rap tempo evolueren. Hij laat beelden zien waarop foto’s van samples zijn uitgegroeid tot iets veel groters. Zo reageren ontwerper en productontwikkelaar, op elkaar en inspireren ze elkaar steeds weer tot de volgende stap.

Collaboratie met AI

Artificial Intelligence is een cruciaal hulpmiddel in het werk van Mistiaen. Terwijl sommigen de opmars van kunstmatige intelligentie als een bedreiging van zien, omarmt hij het gebruik juist. “Je kunt je eigen stijl op ongekende wijze met AI uitbreiden. Wat ik het interessantste vind, is om eigen beeld te gebruiken als source materiaal. Ik neem bijvoorbeeld een foto van mijn hand, die ik laat transformeren in een vlindervleugel of krabbenpoot. Het is echt een collaboratie tussen kunstenaar en AI. De kunst is wel om de controle te houden. Je moet het brein van AI een beetje zien te begrijpen om er iets goeds uit te krijgen.”

Moederwezen

Nu ze halverwege het traject zijn, wordt het tijd om alle experimenten te laten samensmelten tot iets groters. Onderdeel van het R&D-programma is het ontwikkelen van een volumineus en sculpturaal body piece voor de tentoonstelling ‘SHAPE – body, fashion, identity’ die vanaf half november in het TextielMuseum te zien is. Mistiaen: “Tot nu toe was het project heel exploratief. Vanuit de gemaakte samples ben ik nu een nieuwe vorm aan het creëren, waarin interessante uitkomsten samenkomen. Ik ben heel blij met die bolle pockets die van de machine zijn gekomen, waar we kleine gebreide eitjes of larven kunnen insteken. Misschien wordt het uiteindelijk een soort moederwezen, een organisme dat de geboorte van een nieuwe wereld viert.”

Microbengaren

Tot nu toe was Mistiaen vooral geïnteresseerd in technische outdoorstoffen. In het sampletraject heeft hij de bijzondere eigenschappen van wol ontdekt. “Als je wol wast, vervilt het en trekken rechte vormen krom. Dat maakt het nog veel organischer.” De wol in het uiteindelijke werk zal lokaal geteeld zijn; binnen dit ontwikkeltraject is er de wens om met duurzame garens te werken. Die wens zal zich de komende tijd nog sterker manifesteren in proeven met proteïne-gebaseerde materialen, zoals microbengaren. Dat sluit ook aan bij de organische look-and-feel waar de ontwerper op uit is. “We zijn nu aan het experimenteren met glanzende zijde voor een nat effect. Dat past wel bij die creepy vormen.’

AI-gegenereerd beeld waarin de foto van een gebreide sample weer is uitgegroeid tot meer. Beeld: Elmo Mistiaen

Tekst: Willemijn de Jonge